Maatschappij van Weldadigheid

In De Star, het tijdschrift van de Maatschappij van Weldadigheid, worden met regelmaat overzichten opgenomen van kinderen die niet langer verplicht zijn om onderwijs te volgen (omdat ze 18 jaar en dus volwassen worden).

In De Star (1824-8) is een overzicht opgenomen waarin staat vermeld dat Aagje Brandsma ontslagen is van de verplichting om onderwijs te volgen.

Een jaar na de dood van Gerben Scheltes Brandsma doen zijn weduwe Iekje Jochems en haar dochters Wietske (Wiebrig) en Aagje belijdenis van het geloof in de Nederlands-Hervormde Kerk.

De naamlijst wordt in het tijdschrijft van de Maatschappij van Weldadigheid gepubliceerd.

In De Star, het tijdschrift van de Maatschappij van Weldadigheid, wordt maandelijks medling gedaan van kolonisten die ernstig ziek zijn dan wel zijn overleden. In De Star (1823-3) wordt het overlijden van Gerben Scheltes Brandsma vermeld. In De Star (1823-4) lezen we dat ook zijn vrouw Iekje Jochems en zijn zoon (Jochem?) ernstig ziek zijn geweest. Of dat iets te maken had met de tuberculose-epidemie die dat jaar Nederland teisterde, is uit bronnen niet op te maken, maar lijkt voor de hand te liggen.

In De Star, het tijdschrift van de Maatschappij van Weldadigheid, wordt maandelijks medling gedaan van kolonisten die ernstig ziek zijn dan wel zijn overleden. In De Star (1823-3) wordt het overlijden van Gerben Scheltes Brandsma vermeld. In De Star (1823-4) lezen we dat ook zijn vrouw en zoon ernstig ziek zijn geweest. Of dat iets te maken had met de tuberculose-epidemie die dat jaar Nederland teisterde, is uit bronnen niet op te maken, maar lijkt voor de hand te liggen.

Jaarlijks werden de kolonisten van Frederiksoord beoordeeld op goed gedrag en arbeidzaamheid. Gerben Scheltes Brandsma krijgt blijkens bijgaand overzicht uit De Star van 1821 de koperen medaille uitgereikt.

Bij wijze van experiment worden Gerben Scheltes Brandsma en een andere kolonist naar Holland gestuurd om gras te maaien. De Maatschappij van Weldadigheid wilde daarmee proberen te voorkomen dat werk voor Nederlandse arbeiders werd 'ingepikt' door seizoenarbeiders uit Duitsland (de zgn. hannekemaaiers).

De Maatschappij van Weldadigheid hield nauwkeurig bij wat de kolonisten verdienden op basis van hun veld- en spinarbeid. Dat gebeurde wekelijks. Op basis van deze weekstaten van verrichte arbeid, verdiensten, voeding, uitbetaling en kassarekening werd met regelmaat een Staat van Verdiensten opgesteld. Deze werden gepubliceerd in De Star, het tijdschrift van de Maatschappij. Zo konden de contribuanten meekijken met het succes van de Maatschappij.

Weekstaat van verdiensten, voeding, uitbetaling en kassarekening van de Kolonie Frederiksoord waar Gerben Scheltes Brandsma en zijn gezin op 30 oktober 1818 een onderkomen vinden. De gedachte van de Maatschappij van Weldadigheid was dat kolonisten er leerden in hun eigen onderhoud te voorzien. In de praktijk bleek dat vaker niet dan wel te lukken. Slechts weinig kolonisten lukte het om te eindigen als 'vrijboer'.